ROZMOWA Z PRACODAWCĄ

Jak dokonać autoprezentacji ?

Głównym celem autoprezentacji jest spowodowanie, by inni postrzegali nas w pozytywny sposób. Jeżeli wywrzemy na ludziach pozytywne wrażenie w czasie pierwszego spotkania, to wydamy im się na pewno bardziej kompetentni i atrakcyjni, i tym samym zwiększą się nasze szansę, że pozytywnie odniosą się do naszych starań o pracę.

Dlatego przygotowując się do spotkania z przyszłym pracodawcą warto pomyśleć o własnym wizerunku. Koniecznie należy zwrócić uwagę na ogólną schludność i strój, w którym chcemy wystąpić w czasie rozmowy kwalifikacyjnej. Wybór odpowiedniego ubrania zależy od dwóch czynników. Pierwszym z nich jest stanowisko, na jakie kandydujemy. Jeżeli staramy się o stanowisko kierownicze lub inne wymagające kontaktów z klientami, bezwzględnie obowiązuje nas klasyczna elegancja stroju (marynarka, garsonka, stonowana kolorystyka). Gdy ubiegamy się o objęcie stanowiska np.: technika informatyka, opiekunki dziecięcej czy pomocy domowej, można pokusić się o włożenie mniej standardowego stroju. Drugim czynnikiem są standardy przyjęte przez firmę. Dlatego też warto poświęcić trochę czasu i przed rozmową udać się na krótką "inspekcję", zobaczyć jak wyglądają zatrudnieni w niej pracownicy.

Na rozmowę kwalifikacyjną nie wolno się spóźnić. Trzeba, więc wcześniej wiedzieć, w jakim miejscu spotkanie ma się odbyć, dokładnie odmierzyć czas wyjścia z domu, aby być punktualnie. Najlepiej tak zaplanować wszystko, aby mieć jeszcze rezerwę ok. 10 min.

Celem tych wszystkich starań ma być stworzenie pozytywnego wrażenia - schludności, kompetencji, adekwatności oraz szacunku dla pracodawcy. W ciągu pierwszych kilkudziesięciu sekund powstaje u innych osób tzw. pierwsze wrażenie na nasz temat, które silnie rzutuje na to jak będą nas postrzegać przez cały czas. Ten wizerunek, jest bardzo trudno później zmienić, niektórzy uważają, że jest wręcz niemożliwe. Specjalista Albert Mehrabiana, twierdzi, iż to, w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez innych ludzi zależy tylko w 7% od treści, które mamy do przekazania, w 38% od głosu i jego modulacji (tu znaczenie może mieć intonacja, akcent, barwa, wysokość głosu czy szybkość mówienia). Najlepiej przyswajane przez słuchaczy są informacje, kiedy mówimy z szybkością 120/180 słów na minutę. Ważny jest także rytm głosu, czyli dynamika wypowiedzi. Natomiast aż w 55% na pierwsze wrażenie wpływa komunikacja niewerbalna, czyli "mowa ciała", na którą składa się:

układ ciała. Postawa naszego ciała wiele mówi rozmówcy o naszym stosunku do niego np. pogodny wygląd, lekko pochylony w stronę mówiącego tułów, lekki naturalny uśmiech mogą bardzo nam pomóc w pozyskaniu sympatii odbiorcy. Należy podczas rozmowy unikać postawy zamkniętej, która polega na krzyżowaniu rąk i nóg, nadmiernej gestykulacji i robienia min, wiercenia się na krześle itp. Takie zachowania mogą mieć negatywny wpływ przy tworzeniu naszego wizerunku.

kontakt wzrokowy jest oznaką grzeczności i uwagi, pozwala również zauważyć niewerbalne sygnały wysyłane przez rozmówcę, które mają na celu podkreślenie części wypowiedzi. Według specjalistów kontakt wzrokowy powinien się utrzymywać przez 30%-60% czasu trwania rozmowy. Jeśli pozostajemy w kontakcie wzrokowym krócej niż 30% czasu trwania rozmowy, rozmówca może uznać, że coś ukrywamy i nie można nam ufać. Osoby, które unikają kontaktu wzrokowego postrzegane są jako osoby napięte, nieufne, nerwowe i niegodne zaufania,

potakiwanie ma niezwykle istotne znaczenie, bowiem wyraźnie wskazuje na zaangażowanie słuchacza w rozmowę. Potakiwanie może mieć charakter zarówno werbalny (Tak, tak!, Aha!, Naturalnie!, No właśnie! itp.), jak i niewerbalny (potakiwanie głową akceptujący uśmiech).

Jeśli udało nam się zrobić na rozmówcy dobre pierwsze wrażenie, reszta spotkania to staranie, by owo wrażenie podtrzymać i utwierdzić. Jak to osiągnąć? Po przywitaniu przez pracodawcę lub osobę, która zajmuje się rekrutacją siadamy na wskazanym przez nią krześle lub fotelu. Siadając staramy się cofnąć maksymalnie pośladki w stronę oparcia krzesła. W ten sposób będziemy siedzieć prosto, a nasze ciało przyjmie wygodną pozycję. Ręce opieramy luźno na kolanach, nie bawiąc się nimi, ani niczym, co w nich trzymamy, nogi ustawiamy równolegle na podłodze, nie zakładamy nogi na nogę.

Podczas rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca chce jak najwięcej dowiedzieć się o kandydacie na pracownika. Część pytań, które mogą paść, można przewidzieć i przygotować się do odpowiedzi już wcześniej, przed rozmową. Najczęściej dotyczą one, bowiem naszych kwalifikacji, doświadczenia, motywacji do pracy, ale również sposobów spędzania wolnego czasu, wartości życiowych oraz zainteresowań. Odpowiadając należy wziąć pod uwagę specyfikę stanowiska pracy, o które się ubiegamy. Jeżeli posiadamy jakieś dodatkowe kwalifikacje nabyte w wyniku ukończonych szkoleń, czy dodatkową wiedzę na temat ciekawych zagadnień, która jest skutkiem naszych zainteresowań, należy dokonać ich selekcji i przedstawić przede wszystkim te, które wiążą się najbardziej z tym stanowiskiem. Dla przykładu wskazane jest, aby osoba, które ubiega się o pracę agenta ochrony mienia poinformowała pracodawcę, że ukończyła kurs sztuk walk wschodu, natomiast przyszły technik informatyk nie musi przedstawiać dodatkowych umiejętności dotyczących sztuki walk wschodu, chociażby je posiadał, w jego przypadku ważniejsza może okazać się dobra znajomość języka angielskiego.

Rozmowa kwalifikacyjna zazwyczaj porusza zagadnienia z trzech obszarów: zawodowego, motywacyjnego oraz osobowościowego. Obszar zawodowy tzw. merytoryczny, związany jest ze szczegółami dotyczącymi wiedzy i doświadczenia zawodowego kandydata. Obejmuje również wyjaśnienie wątpliwości powstałych podczas czytania dokumentów. Obszar motywacyjny związany jest z ustaleniem poziomu aspiracji zawodowych kandydata, jego gotowości do uczestniczenia w czymś nowym, otwartości na doskonalenie zawodowe, dyspozycyjności. Obszar osobowościowy wiąże się z oceną predyspozycji psychicznych kandydata. Osoba rekrutująca ma za zadanie stwierdzić, czy kandydat posiada np.: zdolności interpersonalne, analityczne czy jest komunikatywny. Może próbować sprawdzić czy kandydat potrafi pracować w zespole, czy woli pracę samodzielną czy radzi sobie z dużym obciążeniem stresem etc. Oprócz standardowych pytań pracodawca może prosić również o rozwiązanie konkretnych sytuacji problemowych. Pytania problemowe dotyczą zazwyczaj typowych sytuacji związanych ze stanowiskiem pracy. Generalnie nie jest przyjęte, aby pracodawca zadawał pytania dotyczące sfery poglądów politycznych oraz orientacji wyznaniowej kandydata, należące do sfery tzw. "poprawności politycznej". Jeśli coś takiego ma miejsce, jest to dla kandydata wyraźny sygnał, że sprawa ta może mieć dla pracodawcy kluczowe znaczenie i odpowiedź powinna być bardzo wyważona.

W czasie rozmowy również kandydat na pracownika może zadać przyszłemu pracodawcy pytania. Dotyczą one zazwyczaj pakietu socjalnego czy wysokości wynagrodzenia na stanowisku, o które się ubiega, ale mogą także odnosić się do planów rozwoju firmy i w tym własnych możliwości rozwoju zawodowego. Pytania należy zadawać dyplomatycznie i w odpowiednim momencie.

Odpowiadając na pytania pracodawcy nie należy mówić chaotycznie i bezmyślnie, nad każdym pytaniem należy się chwilę zastanowić, można zwolnić tempo mówienia, a jeżeli pytanie okaże się trudne lub kłopotliwe, to można przed udzieleniem odpowiedzi wziąć dyskretnie głęboki oddech, chwilę jeszcze pomyśleć i dopiero odpowiedzieć. W rozmowie kwalifikacyjnej należy unikać kłamstwa i krętactwa, roztrząsania własnych wad, dyskredytowania byłych pracodawców, poufałości, lekceważenia rozmówcy, żargonu zawodowego. Bardzo źle postrzegany jest też brak kultury osobistej. W odpowiednich momentach można się uśmiechnąć, przytaknąć, poprosić o możliwość dokładniejszego wyjaśnienia jakiejś kwestii, najważniejsze jest jednak, aby być po prostu sobą nie próbować nikogo "grać". Po zakończeniu rozmowy należy się uśmiechnąć, podziękować swemu rozmówcy i wyjść.

Typowe negocjacje płacowe dotyczą dużych firm i przebiegają w formie dodatkowej rozmowy. Natomiast w mniejszych firmach rozmowa na temat płac staje się częścią rozmowy kwalifikacyjnej. Dobrze jest, zatem wcześniej, przed pójściem na rozmowę kwalifikacyjną rozeznać się, jakie dochody uzyskują pracownicy zatrudnieni w firmie na różnych stanowiskach. Przyszły pracodawca może zadać kandydatowi pytanie o oczekiwaną wysokość wynagrodzenia na stanowisku, o które się ubiega, aby nie być zaskoczonym powinniśmy wcześniej rozważyć, jakiej odpowiedzi udzielimy. Jeżeli my będziemy zadawali pracodawcy pytanie dotyczące wysokości wynagrodzenia, ważną sprawą jest, aby padło ono we właściwym momencie, czyli nie za szybko np. zaraz na początku rozmowy i nie za późno, np. gdy pracodawca wstaje, aby się z nami pożegnać.

Kwotę zaproponowaną przez pracodawcę można negocjować, ale zakres tych negocjacji bywa bardzo różny i znów wymaga wyczucia. Niewątpliwie wpływ na wysokość wynagrodzenia może mieć nasze doświadczenie zawodowe, wykształcenie, referencje, ale także sam przebieg rozmowy kwalifikacyjnej. Jeżeli pracodawca zaproponuje nam zbyt niskie wynagrodzenie, a my przystaniemy na takie warunki, to może to świadczyć o niskiej samoocenie, a co za tym idzie o nienajlepszych kwalifikacjach na dane stanowisko. Jeżeli przedstawimy zbyt wysokie oczekiwania pracodawca może uznać, że się przeceniamy i że nasze dokumenty i rozmowa nie potwierdzają tak wysokich oczekiwań.

Rozmowa kwalifikacyjna przypomina egzamin, więc jesteśmy najczęściej zdenerwowani, zarówno przed jak i w trakcie jej trwania. Aby zredukować napięcie można zastosować któreś z ćwiczeń:

siedząc wygodnie, zamknąć oczy i przez minutę oddychać głęboko i powoli

wciągając powietrze przez nos, wypuszczając ustami - należy kilkakrotnie powtórzyć tę czynność,

wolne krążenia głową a następnie skłony głową w prawo, w lewo i w górę i w dół.